1.GİRİŞ
7524 Sayılı Kanunla birlikte, 2025 yılı ve izleyen vergilendirilme dönemlerinde, elde edilen kazançlara Asgari Kurumlar Vergisi uygulanacaktır. Söz konusu Asgari Kurumlar Vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olmayacaktır.
2. ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ MATRAHININ BULUNMASI
Kanun, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı şöyle tanımlamıştır.
*İndirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı: Hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârı ile kanunen kabul edilmeyen giderlerin toplamını ifade etmektedir. (TBK+KKEG)
Ancak kanun 36/2. Maddesiyle, bazı indirim ve istisnaların, kurum kazancından düşülmesine izin vererek, bu kuralı yumuşatmıştır.
3. ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ HESAPLARKEN KURUM KAZACINDAN DÜŞÜLEBİLEN İNDİRİM VE İSTİSNALAR
A) Aşağıdaki Zarar Olsa Dahi İndirilecek İndirim ve İstisnalar, kurum kazancından indirildikten sonra kalan vergi matrahı üzerinden %10 vergi hesaplama yapılacaktır.
1- İştirak temettü gelirleri (KVK 5/1-a)
2-Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları (KVK 5/1-a)
3- Emisyon primleri (KVK 5/1-ç)
4- Gayrimenkullerden elde edilenler dışındaki yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları (KVK 5/1-d)
5- Kooperatiflerde risturn kazançları (KVK 5/1-i)
6- Taşınır ve taşınmaz malların 6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ve bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar (KVK 5/1-j)
7- Varlık ve hakların, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla varlık kiralama şirketlerine satışı ile varlık kiralama şirketlerince bu varlıkların devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar (KVK 5/1-k)
8- Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile tanınan gemi işletmeciliği ve gemi satış kazançlar
(4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun)
9- Teknoloji Gelirleri Kanunu’na göre istisna edilen teknoloji geliştirme bölge kazanç istisnası (4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu)
10-Serbest Bölgeler Kanunu’na serbest bölgede üretilerek yurt dışına yapılan satışlardan elde edilen kazançlar, (3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu)
B) Aşağıdaki Kar Olması Halinde İndirilecek İndirim ve İstisnalar, kurum kazancından indirildikten sonra kalan vergi matrahı üzerinden %10 vergi hesaplama yapılacaktır.
1-Matrah üzerinden ayrılan girişim sermayesi fonu (KVK 10/1-g)
2- Korumalı işyeri indirimi (KVK 10/1-h)
3- Araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’a göre kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimi
(5746 Sayılı Araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetlerinin desteklenmesi hakkında kanun)
4. KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE MATRAHA ULAŞMA SIRALAMASI
Kurumlar Vergisi Beyannamesi matrahına ulaşmada sıralamayı hatırlayarak, hangi indirim ve istisnaların kurum kazancından düşülebildiğinin sistematiğini yapalım.
1) TİCARİ BİLANÇO KARI
2) KKEG
3) ZARAR OLSA DAHİ İNDİRİLECEK İNDİRİM VE İSTİSNALAR
– 5/1-a,5/1-b …… (Risturn istisnası ve Yatırım İndirimi İstisnası Hariç)
– 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu
– 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
– 4490 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 değişiklik yapılmasına dair kanun)
4) GEÇMİŞ YIL ZARARLARI
5) KAR OLMASI HALİNDE İNDİRİLECEK İNDİRİM VE İSTİSNALAR
-Risturn istisnası
-Yatırım İndirimi İstisnası Hariç
– 5746 Sayılı Araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetlerinin desteklenmesi hakkında kanun
– 10/1-b,10/1-c….
-5746 Tekno Girişim Sermaye Desteği
– 4691 Teknokent Sermaye Desteği
-Bağış ve Yardımlar
5. MATRAHA ULAŞMA SIRALAMASI VE 7524 SAYILI KANUNUN BİRLİKTE ELE ALINMASI
Kurumlar Vergisi Beyannamesi matrahına ulaşma sıralamasına göre, aşağıdaki indirimler ancak Geçmiş Yıl Zaraları düşüldükten sonra indirilebilecektir.
1-Matrah üzerinden ayrılan girişim sermayesi fonu (KVK 10/1-g)
2- Korumalı işyeri indirimi (KVK 10/1-h)
3- Araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’a göre kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimi (5746)
6.SONUÇ
1. Asgari Kurumlar Vergisi hesaplaması yapılırken, kurum kazancından düşülecek Kar Olması Halinde İndirilecek İndirim ve İstisnalar için öncelikle, Kurumlar Vergisi Beyannamesi matrahına ulaşma sıralamasına göre Geçmiş Yıl Zararları düşüldükten sonra Kar Olması Halinde İndirilecek İndirim ve İstisnalar bulunmalıdır.
2.TİCARİ BİLANÇO KARI+ KKEG tutarı olan kurum kazancından, yukarıda sıralanan 9 tür Zarar Olsa Dahi İndirilecek İndirim ve İstisnalar + yukarıda belirtilen 3 tür Kar Olması Halinde İndirilecek İndirim ve İstisnalar düşülerek %10 oran uygulanmalıdır.
ALTAY ÖNCEL
Yeminli Mali Müşavir